Σχολικές εκδρομές και ξεναγήσεις στο χώρο που αποτελεί αξιοθέατο, πραγματοποιούνται στο χώρο διαχείρισης των απορριμμάτων της Τήλου, του μικρού αυτού νησιού των Δωδεκανήσων, και μπορεί η σύγκριση με τη Σαντορίνη σε επίπεδο μεγεθών να θεωρηθεί εν μέρει “ατυχής”, πλήν όμως είναι αναπόφευκτη, σκεπτόμενοι οτι θα έπρεπε και θα άξιζε στο όμορφο και δημοφιλές νησί μας, ο χώρος και ο τρόπος διαχείρησης των απορριμμάτων του να είναι αντίστοιχα επισκέψιμοι και να προβάλλονται και αναδεικνύονται ως πρέποντες και σωστοί. Όντας αντίστοιχοι της φήμης και στην πρωτοπορία των υποδομών του νησιού. Παρόμοιες σκέψεις έχει εκφράσει πρίν αλλά και μετά την ανάληψη των καθηκόντων του ως Δήμαρχος του νησιού ο κύριος Σιγάλας, χρησιμοποιώντας μάλιστα τη λέξη “αξιοθέατο”, η οποία όμως μάλλον στράφηκε και χρησιμοποιήθηκε ειρωνικά εναντίων του, δεδομένης της αποτυχίας του να “θεμελιώσει” μια τέτοια προσπάθεια, αλλά και της γνωστής σε όλους κατάστασης που βιώσαμε όλο το χειμώνα με τους λόφους άταφων σκοπυπιδιών, που εν πολλοίς συνεχίζεται μέχρι σήμερα, με τις δαπάνες για την ταφή τους να βαίνουν ανεξέλεγκτες, μαζί με τα απορρίμματα..
Μπορεί λοιπόν ο χώρος διαχείρησης των απορριμμάτων της Σαντορίνης να είναι “η μέρα με τη νύχτα” σε σχέση με τη μικρή και όμορφη Τήλο, αξίζει όμως να δούμε τι συμβαίνει εκεί, με τους τρόπους διαχείρησης της Τήλου να μπορούσαν να αποτελέσουν μια μικρογραφία ή ένα πρότυπο του πως θα μπορούσαμε και θα έπρεπε να λειτουργούσε η διαχείριση των απορριμμάτων στη Σαντορίνη.
Μπορεί μια χωματερή να αποτελεί αξιοθέατο μιας σχολικής εκδρομής; Μπορεί, όταν μιλάμε για τη χωματερή της Τήλου, που εδώ και έναν χρόνο λειτουργεί ως Κέντρο Κυκλικής Καινοτομίας και αποτελεί τον πυρήνα της προσπάθειας που μετέτρεψε αυτό το μικρό νησί των Δωδεκανήσων στο πρώτο νησί μηδενικών αποβλήτων!
Τίποτα, λοιπόν, δεν θυμίζει πλέον χωματερή στο σημείο εκείνο του νησιού, που αποτελούσε έως πρόσφατα μια «ανοιχτή πληγή» στο περιβάλλον του τόπου. Αυτή την περίοδο συμπληρώνεται ένας χρόνος από τη στιγμή που οι κάτοικοι της Τήλου κατανόησαν, ενστερνίστηκαν έναν εντελώς διαφορετικό τρόπο διαχείρισης των απορριμμάτων τους και προχώρησαν σε μια σημαντική αλλαγή, τόσο πρακτικά όσο και συμβολικά.
Πρακτικά, διότι οι έως τότε συνήθειες αναφορικά με τη διαχείριση των απορριμμάτων και των αποβλήτων, τόσο σε ατομικό επίπεδο, όσο και σε επίπεδο κοινωνίας, εγκαταλείφθηκαν, για να υιοθετηθούν άλλες, απολύτως φιλικές στο περιβάλλον. Και συμβολικά, διότι μάς έδειξαν πώς μπορεί ένα μικρό νησάκι του Αιγαίου να αποτελέσει υπόδειγμα για το πώς διαχειρίζεται τα απορρίμματα που παράγονται από την ανθρώπινη δραστηριότητα, ώστε να μην επιβαρύνει τη φύση και τον πλανήτη – πώς μπορούμε να κάνουμε όλοι το μέρος που ζούμε «Τήλος»!
Μια χωματερή που έγινε Κέντρο Κυκλικής Καινοτομίας
Πρόσφατα, το Πανορμίτειο Γυμνάσιο και οι Λυκειακές Τάξεις της Σύμης πραγματοποίησαν εκπαιδευτική εκδρομή στην κοντινή Τήλο ώστε να δουν τα παιδιά πώς εφαρμόζεται η κυκλική οικονομία εκεί. Πράγματι, σημαντικός σταθμός του ταξιδιού ήταν η – πρώην, πλέον – χωματερή της Τήλου, εκεί όπου σήμερα στεγάζεται το Κέντρο Κυκλικής Καινοτομίας, στο πλαίσιο του προγράμματος Just Go Zero Tilos, που εφαρμόζεται στο νησί από τους κατοίκους, με τη στήριξη της Polygreen, μιας εταιρείας που έχει ταυτιστεί με την εφαρμογή των αρχών της κυκλικής οικονομίας σε κάθε τομέα της ζωής.
Έτσι, στην παλιά χωματερή της Τήλου, οι μαθητές από τη Σύμη είδαν πώς γίνεται ο διαχωρισμός και η επεξεργασία των απορριμμάτων και πώς μπορεί κάθε τι που πετάμε στα σκουπίδια αλόγιστα, να αποκτήσει μια δεύτερη ζωή και να γίνει ξανά χρήσιμο – είτε για εμάς είτε για κάποιον άλλον. Μέσα από τη διαδικασία αυτή, οι ποσότητες των απoβλήτων που επιβάρυναν το φυσικό περιβάλλον ελαχιστοποιούνται και μηδενίζονται.
Αυτό ακριβώς πέτυχαν οι κάτοικοι της Τήλου εδώ και έναν χρόνο: Μηδένισαν τα απόβλητα του νησιού τους και έγιναν τον πρώτο νησί μηδενικών αποβλήτων. Αυτό, έγινε βάσει προγράμματος με συγκεκριμένες παραμέτρους και στοχευμένο σχεδιασμό, που μελέτησε και εκπόνησε η Polygreen, αξιοποιώντας την πολύχρονη εμπειρία της στον συγκεκριμένο τομέα.
Πώς εφαρμόζεται το Just Go Zero Tilos
Το Just Go Zero Tilos αναπτύσσει ένα τεχνολογικά προηγμένο, καινοτόμο σύστημα κυκλικής διαχείρισης όλων των ρευμάτων αποβλήτων που παράγονται στην Τήλο, με στόχο την πλήρη αξιοποίηση τους. Η συμμετοχή των κατοίκων και των επιχειρήσεων του νησιού ήταν βασικό προαπαιτούμενο για την επιτυχία του προγράμματος το οποίο βασίζεται στην ελαχιστοποίηση παραγωγής αποβλήτων και στη σωστή διαλογή στην πηγή. Στην πράξη, κάθε απόβλητο που παράγεται, συλλέγεται και αξιοποιείται με βάση τις αρχές της κυκλικής οικονομίας, ώστε να μην αφήνει αποτύπωμα στο φυσικό περιβάλλον, επιτυγχάνοντας έτσι 100% εκτροπή από την πρακτική της ταφής των αποβλήτων.
Οι δημόσιοι κάδοι συγκέντρωσης απορριμμάτων και ο ΧΥΤΑ αποτελούν παρελθόν για την Τήλο. Αντίθετα, στην καθημερινότητα των κατοίκων εισήχθησαν όροι όπως η μείωση παραγωγής απορριμμάτων, ο διαχωρισμός στην πηγή, η συλλογή των υλικών πόρτα-πόρτα, η κομποστοποίηση, η ανακύκλωση και η επαναχρησιμοποίηση. Ισχυρός σύμμαχος για την επιτυχία του εγχειρήματος είναι η σύγχρονη τεχνολογία και φυσικά, η τεχνογνωσία της Polygreen, όμως, χωρίς αμφιβολία, το «κλειδί» της επιτυχίας ήταν ο εναγκαλισμός του προγράμματος από τους κατοίκους, που είδαν την ευκαιρία να αναδείξουν το νησί τους σε παγκόσμιο πρότυπο και ταυτόχρονα να το απαλλάξουν από τα σκουπίδια.
Just Go Zero Tilos, μια αλυσίδα από οφέλη σε κάθε τομέα
Έναν χρόνο μετά την έναρξη της εφαρμογής του Just Go Zero Tilos, ο απολογισμός είναι απολύτως θετικός. Η Τήλος έχει απαλλαγεί από τα απορρίμματα, οι κάτοικοι έχουν ενσωματώσει τον νέο τρόπο διαχείρισής τους στην καθημερινότητά τους και το μήνυμα που εκπέμπεται σε όλο τον κόσμο είναι μήνυμα αισιοδοξίας και ελπίδας, ότι πράγματι υπάρχει άλλος τρόπος από αυτόν που έχουμε μάθει και ο οποίος αποδεικνύεται καταστροφικός. Μάλιστα, αυτός ο νέος τρόπος μπορεί να εφαρμοστεί και να έχει αποτελέσματα, σε πολλαπλά επίπεδα.
Μιλώντας στους κατοίκους της Τήλου, κατά τη διάρκεια της γιορτής που στήθηκε στο νησί για τον έναν χρόνο του Just Go Zero Tilos, ο CEO της Polygreen Αθανάσιος Πολυχρονόπουλος, τόνισε ότι κάθε ένας τους έχει συμβάλλει σε αυτή την ιστορική στιγμή, που η Τήλος κατάφερε να γίνει το νησί με το μεγαλύτερο ποσοστό ανακύκλωσης σε όλο τον κόσμο.
Πράγματι, οι κάτοικοι της Τήλου απολαμβάνουν σήμερα μια αλυσίδα από οφέλη, περιβαλλοντικά, κοινωνικά αλλά και οικονομικά, αλλάζοντας τον τρόπο διαχείρισης των απορριμμάτων τους, αποδεικνύοντας πως μπορεί να γίνει πράξη αυτό που χρειάζεται για να δημιουργήσουμε σήμερα τις βάσεις για το αύριο και ένα βιώσιμο μέλλον. Η Τήλος, άλλωστε, συνεχίζει τη βιώσιμη πορεία της για την αειφορία, με επόμενο στόχο να ενταχθεί το νησί στο πρόγραμμα Zero Waste Cities, μέσα από την έναρξη της συνεργασίας με το Mission Zero Waste Academy, με το Zero Waste Europe και την Οικολογική Εταιρεία Ανακύκλωσης.
Αυτός ο δρόμος προς τη βιωσιμότητα είναι ανοιχτός, γεμάτος ευκαιρίες για τον καθένα μας: Αρκεί να σκεφτούμε εναλλακτικά, «κυκλικά», έχοντας τη φύση στο προσκήνιο. Το «πρώτο νησί χωρίς απόβλητα» είναι το πρώτο βήμα για έναν κόσμο χωρίς απόβλητα, έναν κόσμο αρμονικό, βιώσιμο για όλους.
